5-1 LUẬT HỢP BIẾN (SANDHI)

Các bạn thân mến,

Trước khi vào phần Ngữ Pháp, chúng ta sẽ làm quen với Luật Sandhi (hợp biến). Khi biết sơ qua sẽ giúp chúng ta nhận ra những biến đổi trong một chữ, hay trong một chuỗi chữ (đây là điểm đặc biệt của tiếng Phạn, thường kết hợp với nhau thành một chuỗi chữ!).

Có hai loại hợp biến, trong chữ và trong câu.

Sandhi trong câu gọi là ngoại hợp biến.

hai chữ đi kế nhau thì âm tiết kết thúc của chữ đầu và âm tiết đầu của chữ kế sẽ biến đổi vì lý do vừa tai nghe.

thí dụ:

abcd  efgh →        abcX  efgh

hoặc                              abcd  Yfgh

hoặc                              abcX  Yfgh

Nhưng nếu trong chuỗi chữ abcXYfgXZjkl

thì thật khó mà nhận ra đó là abcd  efgh  ijkl

đã được kết hợp lại bởi luật nội biến, nhưng khi quen thì vẫn nhận ra được!

May là chỉ 25 luật thôi bạn ạ, chúng ta sẽ làm quen dần.

5-1 Quy luật cho vần kết thúc m

Nếu một từ kết thúc bằng âm –m và chữ kế đến bắt đầu bằng một phụ âm thì –m được chuyển thành một tuỳ âm (anusvāva) –ṃ và hai chữ được viết rời nhau.

-m + phụ âm → -ṃ + phụ âm

phalam + khādati → phalaṃ + khādati

Lưu ý: Tuỳ âm ṃ ở cuối chữ đọc như m.

Vì sự biến đổi này, nên chúng ta thường thấy một chữ kết thúc bằng ṃ

(Không phải mẫu âm hay phức âm (अ a, आ ā, इ i, ई ī, उ u, ऊ ū, ऋ ṛ, ॠ ṝ, ऌ ḷ, ए e,ऐ ai, ओ o, औ au) là phụ âm, vậy dễ nhớ hơn!)

Thí dụ như chữ evam एवम् thường đứng đầu câu, nên sau nó hay gặp phụ âm, nên thường thấy evaṃ एवं

Những thí dụ đưa vào bài viết, các bạn có thể tra nghĩa nơi Phạn-Việt đối chiếu.

Bài tập:

Áp dụng quy luật vần kết thúc m

1- rāmam paśyati

2- jalam icchati

3- devam yajati

4- annam khādati

ÔN TẬP

Bài ôn tập:

Để âm được đoạn bát-nhã sau ra la tinh, chúng ta cần ôn tập lại những biến thể đã học, tuy hơi vất vả, nhưng lâu dần sẽ quen.

Xin các bạn cho biết ý kiến, trong một tuần chúng ta có thể âm xong đoạn văn này hay không.

1- Âm từ Deva ra la tinh đoạn Bát-nhã Tâm kinh sau:

4-4c Kết hợp đặc biệt

Nếu nhiều phụ âm kết hợp cũng theo những quy tắc trên.

Tuy kết hợp tự khá nhiều, nhưng không ngoài các dạng vừa nêu.

Chúng tôi ghi theo thứ tự trong tự điển để sau này khi tra cứu tự điển dễ tìm. Vì tự điển Phạn sắp theo bảng mẫu tự Phạn, nên cần thuộc lòng thứ tự âm Phạn như bên la-tinh cần nhớ thứ tự a,b,c... vậy.

Khi làm xong hai bài tập trên, các bạn đã quen mắt với những kết hợp của chữ Deva.

Kỳ tới chúng ta sẽ âm từ Deva ra latinh một bản văn.